• Türkçe
    • English
  • English 
    • Türkçe
    • English
  • Login
View Item 
  •   AYBU DSpace
  • ENSTİTÜLER
  • SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ
  • Yüksek Lisans Tezleri
  • View Item
  •   AYBU DSpace
  • ENSTİTÜLER
  • SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ
  • Yüksek Lisans Tezleri
  • View Item
JavaScript is disabled for your browser. Some features of this site may not work without it.

Eski Uygur Türkçesinde tasarlama kiplerinin yapı ve işlev bakımından incelenmesi

Thumbnail
View/Open
Yüksek Lisans, Tez Dosyası (1.088Mb)
Date
2013
Author
BENLİ, Nurdan
Metadata
Show full item record
Abstract
Dilin bireysel ve toplumsal olması onu yapı sınırlılıkları içinde düz cümleler üreten bir mekanizma olmanın ötesine taşımaktadır. Dil sadece insanlar arasında iletişim sağlayan bir araç değil aynı zamanda insanların ruh hallerini yansıtan, insanın sosyal ve psikolojik gerçekliğini temsil eden bir olgudur. Dilde insanların halleri, tasarıları ?kip? denilen kavramla ifadesini bulmuştur. İşte insanı bu haliyle yansıtan ?kip? sadece yapılara bağlı bir sistem değildir. Eski Uygur Türkçesi döneminde üç tür tasarlama kipi mevcuttur. Şart, emir ve gereklilik başlıkları altında verilen kipler, bir eylemin nasıl gerçekleşeceğini, ne tarzda yapılacağını ve bu süreçte ortaya çıkan izlenimleri ifade eden fiil şekilleridir. Belirli morfemlerle ifade edilen tasarlama kipleri, temel anlamlarındaki aşınma veya kayma yoluyla zamanla farklı işlevler yüklenebilirler. Eski Uygur Türkçesi Budist metinleri üzerinde yapılan araştırmamızda şart kipi 17, emir kipi 18 ve gereklilik kipi 8 farklı işlevde kullanılmıştır. Ortaya çıkan her bir işlev kendi başına bir ?kiplik? durumundadır. Kullanılan her bir işlev dilin o zamanki işlek yapısını ve anlam zenginliklerini yansıtması bakımından önemlidir. Cümle içerisinde her bir söz öbeğinin bir araya gelmesiyle oluşmuş anlam ilişkileri kimi zaman bazı yapılar aracılığıyla kimi zaman da fiillerin kendi anlamlarıyla belirginleşmiştir. Eski Uygur Türkçesi Budist metinleri üzerinde yapılan bu çalışma tasarlama kiplerinin sıklıkla hangi yapılarla birlikte kullanıldığını tespit etmiştir. Şart ve emir kipleri sıklıkla yalın ve belirtme hali ekini almış isimlerden sonra kullanılmıştır. Zarf fiil eklerinden sonra kullanımları da yine sıklık arz etmektedir. Gereklilik kipi ise daha çok isim ve zarf fiil yapılarından sonra getirilen ?mIş kergek yapısı ile ifade edilmektedir.
URI
http://acikerisim.ybu.edu.tr:8080/xmlui/handle/123456789/1478
Collections
  • Yüksek Lisans Tezleri [361]

DSpace software copyright © 2002-2016  DuraSpace
Contact Us | Send Feedback
Theme by 
Atmire NV

Açık Erişim Politikası || Rehber || Kütüphane

Ayvalı Mah. Gazze Cad. No: 7 ETLİK / ANKARA

Creative Commons License
DSpace@AYBÜ by Ankara Yıldırım Beyazıt University Institutional Repository is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivs 4.0 Unported License.

DSpace@AYBÜ

 

 

Browse

All of DSpaceCommunities & CollectionsBy Issue DateAuthorsTitlesSubjectsBy Submit DateTypeDepartmentPublisherThis CollectionBy Issue DateAuthorsTitlesSubjectsBy Submit DateTypeDepartmentPublisher

My Account

LoginRegister

DSpace software copyright © 2002-2016  DuraSpace
Contact Us | Send Feedback
Theme by 
Atmire NV

Açık Erişim Politikası || Rehber || Kütüphane

Ayvalı Mah. Gazze Cad. No: 7 ETLİK / ANKARA

Creative Commons License
DSpace@AYBÜ by Ankara Yıldırım Beyazıt University Institutional Repository is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivs 4.0 Unported License.

DSpace@AYBÜ