Varoluşçu Felsefenin Türkiye'ye Girişi ve Etkileri

Abstract

Varoluşçuluk sınırları sıkı sıkıya belli bir felsefi kuram olmaktan ziyade felsefe tarihi içerisinde, farklı dönemlerde ve değişik filozoflar tarafından işlenmiş ve sergilenmiş bir tutumdur. Bu tutum insanı sahip olduğu ilişkiler ağı içerisinde anlamaya ve anlamlandırmaya çalışır. İnsan Sartre'ın tabiri ile "ne ise o olan bir varlık değil, ne değilse o olan bir varlıktır". Bunun anlamı onun daima bütün tanımlamalar ve indirgemelerden daha fazla bir varlık olmasıdır. İnsan özgürlüğü insanın kendi gayreti ile ilgilidir. İnsan bir proje varlıktır ve onu gerçekleştirecek olan yine kendisidir. Bu tezde üzerinde durulan ana konu, varoluşçuluğun Türkiye'de alımlama sürecidir. Varoluşçuluğun temel kavramları çerçevesinde, insan varlığını sorgulayan filozoflar tarafından ortaya konan düşüncelere yer verilen çalışmamız üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, varoluş ve varoluşçuluk kavramlarının tanımları ile varoluşçuluğun literatürde nasıl algılandığı incelenmiştir. Bugünkü bütünlüğüne kavuşma sürecinin anlaşılabilmesi için, varoluşçuluğun tarihsel kökleri Doğu ve Batı kültürleri çerçevesinde ele alınmıştır. Teist ve Ateist varoluşçu filozofların insanın yaşamdaki seçimleri, kim olduğu, ne olmaya çalıştığı, kendini gerçekleştirmesi gibi konuları nasıl ele aldıklarını incelenmiştir. İkinci bölümde varoluşçuluğun Türkiye'ye girdiği dönem ve koşullar incelenmiştir. Varoluşçuluğun algılanması ve temel eserlerin çeviri süreci anlatılmıştır. Varoluşçuluk konusunda akademik alanda çalışmaları bulunan çok sayıda kıymetli hoca bulunmakla beraber geniş kapsamlı çalışmaları ve bakış açısı nedeni ile seçilmiş olan Prof. Dr. Kenan Gürsoy ayrı bir başlık altında incelenmiştir. Varoluşçuluğun Türkiye'ye girişi ise Hilmi Ziya Ülken örneği üzerinden incelenmiştir. Üçüncü bölümde, varoluşçuluğun Türkiye'ye etkileri edebiyat, sinema ve sanat çerçevesinde ortaya konmaya çalışılmıştır. Edebiyat alanında Bilge Karasu örnek isim seçilerek, Karasu'nun varoluşçulukla ilgili eserleri çerçevesinde varoluşçu edebiyat incelenmiştir. Ülkemizde, varoluşçuluğun bugün hangi konumda bulunduğu ifade edilmeye çalışılmıştır. Sonuç bölümünde, varoluşçuluğun ufku anlatılacak, akademik alanda varoluşçulukla uğraşmış akademisyenlerin ilgili eserlerine yer verilmiştir.