50 Yaş ve Üzeri Kadınların Kolorektal Kanserlere Yönelik Farkındalık Durumları ve Kolorektal Kanser Risk Faktörlerinin İncelenmesi

Abstract

Bu araştırma 50 yaş ve üzeri kadınların kolorektal kanserlere yönelik farkındalık durumlarının ve kolorektal kanser risk faktörlerinin incelenmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın örneklemini, Ankara Keçiören Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nde 16 Haziran-30 Temmuz 2014 tarihleri arasında Kadın Doğum Polikliniğine başvuran 50 yaş ve üstü 196 kadın oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak, ilgili literatür doğrultusunda geliştirilen ve altı bölümden oluşan Veri Toplama Formu kullanılmıştır. Birinci bölümde sosyo-demografik özellikler, ikinci bölümde obstetrik özellikler, üçüncü bölümde kolorektal kanser risk faktörleri, dördüncü bölümde kolorektal kanser ile ilgili farkındalık ve uygulamalar, beşinci bölümde kolorektal kanser risk faktörleri ile ilgili bilgi düzeyi, altıncı bölümde ise risk sınıflaması bulunmaktadır. Verilerin analizi için; sayı, yüzdelik, ortalama, standart sapma, iki gruplu karşılaştırmalarda; Mann-Whitney U testi, üç ve daha fazla gruplu karşılaştırmalarda Kruskall-Wallis testi, değişkenler arasındaki ilişkilerde; korelasyon analizi veya ki-kare bağımlılık testleri kullanılmıştır. İstatistiksel anlamlılık değeri olarak p<0.05 kabul edilmiştir. Araştırma kapsamında yer alan kadınların yaş ortalaması 57.2±7.9'dur. Kadınların kolorektal kanserden korunmaya yönelik bilgi puanı ortalaması 6.4±3.3 (min=0, max=10)'dür. Kadınların %78.1'i kolorektal kansere yakalanma açısından kendisini riskli görmediğini, %85.7'si kolorektal kanser tarama yöntemleri konusunda bilgi sahibi olmadığını, %93.4'ü tarama yaptırmayı planlanmadığını belirtmiştir. Ayrıca kadınların %81.6'sının vasat, %16.4'ünün orta ve %2.0'inin düşük düzeyde risk grubunda olduğu bulunmuştur. Araştırmaya katılan kadınların; kendisinde ve birinci derece yakınında barsak hastalığı öyküsü olan, kolorektal kanser tarama yöntemleri ile ilgili yeterli bilgisi olmayan, tarama yaptırmayı planlamayan, doktoru tarafından kolorektal kanser tarama önerisi alan, kolorektal kansere yakalanma risk algısı yüksek olan ve kolorektal kanser tarama öyküsü olan grubun kolorektal kanser risk derecesinin daha yüksek olduğu bulunmuştur (p<0.05). Çalışma sonucunda araştırma kapsamına alınan kadınların azımsanmayacak düzeyde kolorektal kanser risk faktörlerini taşımalarına rağmen tarama ve korunmaya yönelik yeterli bilgiye sahip olmadıkları saptanmıştır. Bu anlamda kolorektal kanser risk faktörleri ve taramanın önemine ilişkin ileri epidemiyolojik çalışmalarının yapılması ve topluma sağlıklı yaşam davranışlarını kazandırmak için hemşirelerin danışman rollerini üstlenmesi gerektiği düşünülmektedir.