Alzheimerlı Bireylerde Hastalığın Evresine Göre Yutma Fonksiyonlarının ve Ses Analiz Bulgularının Beğerlendirilmesi, Yaşam Kalitesi ile İlişkilerinin Araştırılması

Abstract

Çalışmamızın amacı: Alzheimerlı bireylerde daha çok diğer bozuklukların üzerinde durularak önemsenmeyen veya gözden kaçan disfajiyi erken tanılamak için; evreler bazında bireylerin yutma fonksiyonunu subjektif ve objektif yöntemlerle değerlendirmek, ıslak sese yönelik ses analiz parametrelerini incelemek, beslenme durumlarını değerlendirmek ve sonuçların yaşam kalitesine, depresyon düzeylerine etkisini araştırmaktır. Hastalığının evresi belirlenmiş olan 12 hafif evre, 12 orta evre, 11 ileri evre olmak üzere 35 Alzheimerlı birey değerlendirilmiştir. Kişilerin eğitim durumlarına uygun olan MMT yapılmıştır. MNA, EAT-10 ve yatak başı su içme testi uygulanmıştır. FEES yapılarak rezidü, aspirasyon, penetrasyon durumları değerlendirilmiştir. Sonuçlara göre de PAS ve FOAS skalaları yapılmıştır. Disfaji işaretlerinden olan ıslak sesin değerlendirmesi için ses analizi yapılmıştır ve 5 parametreye (SHIM, Fo, RAP, NHR, VTI) bakılmıştır. Yaşam kalitesi değerlendirmesi için WHOQOL-OLD ve NHP uygulanmıştır. Bireylerin depresyon durumları GDS-SF ile değerlendirilmiştir. Günlük yaşam aktivite düzeyleri ise BI ve KATZ ölçekleri ile değerlendirilmiştir. İleri evreye doğru MMT, GDS-SF, günlük yaşam aktiviteleri ve yaşam kalitesi sonuçları istatistiksel olarak anlamlı şekilde kötüleşmiştir (p<0.05). Hastalığın hafif evresinde bile rezidü, penetrasyon görülmüştür. Hastalığın evresi ilerledikçe istatistiksel olarak anlamlı şekilde yutma fonksiyonları ve beslenme durumları kötüleşmiştir (p<0.05). İleri evredeki bireylerde disfaji değerlendirmesine yönelik RAP ve SHIM değerlerinden çıkarım yapılabileceği görülmüştür. Yaşam kalitesindeki bozulmada ve depresyon düzeylerinin artışında; hastalığın şiddetinin disfajiden daha etkili olduğu bulunmuştur. Anahtar kelimeler: Alzheimer, disfaji, ses analizi, yaşam kalitesi, yutma