Çocuk Destek Merkezlerinden Reşit Olarak Ayrılan Bireylerin Sosyal Hayata Uyum Süreci

Abstract

Günümüzde toplumsal düzen, aile yapısındaki değişiklikler, bireysel sorunlar, madde bağımlılığı gibi nedenlerle, suça sürüklenen çocukların sayısı giderek artış göstermektedir. Bu nedenle suça sürüklenen çocuklar konusu, Türkiye'de ve dünyada çocukları suça iten nedenlerin belirlenebilmesi ve önlenebilmesi açısından araştırmaya değer görülmektedir. Koruyucu-önleyici çalışmaların yetersizliği sonucu önlenemeyen suç olgusunun kimi zaman faili, kimi zaman da mağduru olabilen çocuklara yönelik uygulanacak olan sosyal hizmet modelleri ve belirlenecek sosyal politikalar büyük önem taşımaktadır. Çocuk refahı alanına ilişkin önemli bir anlayış geliştiren Çocuk Koruma Kanunu'nda belirtilen esaslar doğrultusunda hazırlanan Çocuk Destek Merkezleri Yönetmeliği ile birlikte suça sürüklenen, suç mağduru veya sokakta tehlikelerle karşı karşıya kalmış çocuklara hizmet veren Çocuk Destek Merkezleri hizmete girmiştir. Bu araştırmanın amacını, suça sürüklenen ve koruma altında bulunan çocuklardan psiko-sosyal rehabilitasyonu tamamlanmayan fakat reşit olması nedeniyle Çocuk Destek Merkezlerinde sunulan bakım ve sosyal rehabilitasyon hizmeti sonlandırılan bireylerin, rehabilitasyon sürecine nasıl başladıkları, bu süreçteki yaşantıları ve kuruluştan ayrıldıktan sonra sosyal hayata uyum sürecine ilişkin görüşlerinin incelenmesi oluşturmuştur. Nitel araştırma yöntemlerinden fenomolojik araştırma deseni ile tasarlanan araştırma 18-20 yaşları arasındaki ÇODEM deneyimi olan 10 yetişkin ile yapılan derinlemesine görüşmelerle gerçekleştirilmiştir. Bu görüşmelerde eğitim öğretim geçmişleri, sosyo-demografik özellikleri, kurum bakımına alınma öykü ve süreçleri, suça sürüklenme nedenleri ve ÇODEM' e kabul süreçleri, dahil edildikleri psiko-sosyal destek ve sosyal rehabilitasyon çalışmalarına ilişkin görüşleri, sunulan profesyonel desteğin reşit olmaları nedeniyle sonlanmasının sosyal hayatlarına olan etkileri üzerinde durulmuştur. Yapılan görüşmelerde söz konusu bireylerin koruma ve bakım altında kaldıkları kurumun olumsuz fiziki şartlarından etkilendikleri, bu durumun sunulan profesyonel destek hizmetinin kalitesini olumsuz yönde etkilediği, katılımcıların dahil oldukları sosyal rehabilitasyon çalışmalarını yetersiz buldukları, kurum bakımı sonrası sosyal hayata uyumda çeşitli sorunlarla başa çıkmakta zorlandıkları, bu sorunların genelde kalacak yer ve maddi kaynaklı olduğu, 3413 sayılı yasa kapsamında memur olarak işe yerleşme hakkı elde edenlerden bazılarının suç geçmişi nedeniyle göreve başlayamadıkları, suç olgusundan tam manasıyla uzaklaşamadıkları ve kurum bakımı sonrası sosyal ekonomik desteğe ihtiyaç duydukları görülmüştür.