Meme Kanserinde Doğal Biyoaktif Bileşenlerin Antikanser Etkilerinin Karşılaştırmalı Araştırılması

Abstract

Meme kanseri, kadınlarda en sık gözlenen ve en öldürücü kanser türü olup, dünyada yeni tanı kanserlerinin %25,4'ünü oluşturmaktadır. Hücresel kompozisyon ve klinik sonuçlarıyla kompleks ve heterojen karakterdedir. Moleküler alt-tipleri estrojen reseptör pozitif (ER+/PR+/HER2-) ve daha saldırgan karakterde triple-negatif (ER-/PR-/HER2-) olarak sınıflandırılmaktadır. Saldırgan doğası tedavide radyoterapi ve çoklu sentetik kemoterapi ilaçlarını içeren kombine rejimler kullanılmasını gerektirmektedir. Ancak, ağır yan etkilerin bulunması, yeni hedef/ajanlara veya destek tedavilerine olan gereksinim, bilim insanlarını yan etkisi bulunmayan doğal biyoaktif bileşenleri araştırmaya yönlendirmiştir. Antioksidan, antienflamatuar ve antikanser özellikleriyle dikkat çeken, çörek otundan timokinon (TK), balarısı propolisinden kafeik asit fenetil ester (KAFE) ve kahverengi yosun Fucus vesiculosus'dan fukoidan (FK) farklı kanser araştırmalarına konu olmasına karşın, antikanser etkinlikleri henüz karşılaştırılmamıştır. Bu çalışma, adıgeçen bileşenlerinin MCF-7 (ER+/PR+/HER2-) ve triple-negatif MDA-MB-231 (ER-/PR-/HER2-) meme kanseri hücre serileri üzerindeki doz ve zamana bağlı sitotoksik aktiviteleri bileşenler ve hücreler bazında ilk kez karşılaştırmalı araştırılmıştır. Çalışmada metabolik aktivite ölçümüne dayalı XTT hücre canlılığı ve xCELLigence gerçek zamanlı hücre davranışı analizlerinden yararlanarak sitotoksik aktivite tayinleri yapılmış ve iki yöntem kıyaslanmıştır. Her iki meme kanseri modelinde TK'un diğer iki bileşenden çok daha güçlü antikanser etkiye sahip olduğu, KAFE'in ER+ MCF-7 hücrelerinde biraz sitotoksik aktivite göstermesine karşın, ER- MDA-MB-231 hücrelerinde yüksek dozlarda bile etkisiz olduğu, hatta proliferatif etkili olabileceği, FK'ın ER+ ve ER- hücrelerinin canlılığı üzerinde negatif etkisinin neredeyse olmadığı, TK ve KAFE birlikteliğinin ER+ hücreler üzerinde sinerjik etki yaratma potansiyelinin olabileceği gösterilmiştir. Bu sonuçlar, meme kanseriyle mücadelede TK'un, araştırmalarda başı çeken KAFE'den daha ümit verici fitoteröpotik bir molekül ve ilaç adayı olabileceğine, FK'ın ise sitotoksik açıdan kullanımda pek şansının olmadığına işaret etmektedir. Anahtar Kelimeler: Antikanser etki, fukoidan, kafeik asit fenetil ester, meme kanseri, timokinon