Firmaların İşçi Sağlığı ve Güvenliği Performanslarının Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri Yardımıyla Ölçülmesi

Abstract

İş sağlığı ve güvenliğine ilişkin sorunlar, iş yerlerinde karşı karşıya kalınan risklerin analiz edilmesi ve bu risklerin etkisini azaltmak için çeşitli önlemler alınmasına rağmen meydana gelmeye devam etmektedir. Hatalı uygulamalar ve bunun sonucu olan kaza, yaralanma ve hastalıkların incelenmesi sonucunda yeni birçok şey öğrenilmekte ve bunun yarattığı ekonomik ve sosyal sonuçlar uzmanlar tarafından araştırılmaktadır. İş sağlığı ve güvenliği bağlamında alınan önleyici tedbirler, üretim ve hizmete dönük operasyonel süreçlerde meydana gelen kaza ve hastalıkların sayısını azaltmaktadır. Bunun yanında, belli riskleri ortadan kaldırmak amacıyla iş güvenliğine ilişkin yeni kanun ve yönetmelikler ülke düzeyinde kabul edilmekte ve uygulamaya sokulmaktadır. Örgütsel sistemler geliştikçe, ergonomi gibi çok disiplinli alanlar geliştirilmekte ve iş risklerine ilişkin sorunlarla mücadele giderek organize biçimde yerine getirilmektedir. Yaşanan bu gelişmelerin diğer bir ürünü ise iş sağlığı ve güvenliği yönetim sistemlerinin geliştirilmesidir. Bu sistemler, iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin temel sorunlarla başa çıkmanın temel araçları olarak bir süredir kullanılmakta ve böylelikle daha güvenli bir iş yaşamının temelleri atılmaya çalışılmaktadır. İş sağlığı ve güvenliğine ilişkin kurulan bu sistemlerin performanslarının hedeflenen sonuçları doğurması ise öncelikle bir ölçümleme alt yapısının oluşturulmasını gerekmektedir. Bu araştırma, benzeri bir altyapı oluşturmayı amaçlamakta ve izleyen ana unsurlardan oluşmaktadır: (1) iş sağlığı ve güvenliği bağlamında bir gösterge havuzunun oluşturulması ve uygun göstergelerin taranarak belirlenmesi, (2) Türkiye'de demir-çelik sektöründe faaliyet gösteren bir firmadan alınan veriler kullanılarak Entropy tabanlı bir gösterge ağırlığı belirleme çalışmasının yapılması, (3) firmanın iş sağlığı ve güvenliği performansının yıllar itibariyle TOPSIS kullanılarak karşılaştırmalı olarak hesaplanması, ve (4) araştırmanın sonuçları, zayıf yanları ve yeni araştırma imkanlarının tartışılması.