Gelibolu Mevlevîhânesi'nde Yetişen Sanatkârların Hayatları, Eserleri ve Musikîye Katkıları

Abstract

İlkesinde varlıkbirliği ile özdeşmiş, kâinatın özü insanı, hikmet sahibi olmayı amaçlandırmış olan mevlevîliğin gelişiminin sağlanabilmesi, edebiyat, musikî gibi çeşitli bilim dallarının ileri seviyelere gelebilmesi için mevlevîhâneler önemli bir konum haline gelmiştir. Gelibolu Mevlevîhânesi de bu anlamda çok büyük bir rol oynamıştır. Tarihi özelliklerini yitirmemiş önemli bir mîmâri eser olarak günümüze kadar gelmiştir. Gelibolu Mevlevîhânesi, Mevlânâ'nın vermiş olduğu fikir ve düşünceler doğrultusunda belirli bir sistem dahilinde şekillenmiş ve kurumsallaşmıştır. Gelibolu halkı da bu sistemde oluşan mevlevîlik tarikatından etkilemiş tasavvuf düşüncesini kabullenmiştir. Musikî, edebî ve çeşitli sanat dallarında birçok sanatkâr yetişmiş ve kendi branşlarında çeşitli eserler yazmışlardır. Gelibolu Mevlevîhânesi'nde XVII. yüzyılda yetişmiş olan şâirler, musikîşinaslar ve diğer sanat alanlarında kendini yetiştirmiş olan sanatkârlar, XIX. yüzyıl ve XX. yüzyıl Türk tarihine, Türk kültür ve yapılarının ortaya çıkmasına sebep olmuşlardır. Bu çalışmada, Gelibolu Mevlevîhanesi'nin kuruluş tarihi, kurucusu, yapısal özellikleri, sancağı, ibâdet sistemi, musikî alanında çalışma sistemleri ile Gelibolu Mevlevîhânesi'nde yetişen musikîşinaslar, bestelemiş oldukları eserler, hayatları, yazmış oldukları şiirler ve hat sanatı ile çizmiş oldukları resimlere yer verilmiştir. Gelibolu Mevlevîhânesi'nde yetişmiş olan on yedi şâir, musikîşinas ve farklı sanat alanlarında yetişmiş olan sanatkârlar tespit edilmiş olup günümüze kadar ulaşan eserleri belirlenmiştir.