Aka Gündüz’ün Türk Kalbi Adlı Eserinin Harf Aktarımı ve Söz Varlığı İncelemesi

Abstract

Bir milletin söz varlığı, o milletin hayata bakış açısını, değer yargılarını, yaşam felsefesini, inançlarını, gelenek ve göreneklerini yansıtır. Dil kültürün vücut bulmuş hali olduğu için toplumun başlangıçtan günümüze kadar başından geçen olayları, bilim ve sanata olan katkıları gibi son derece önemli bilgileri o dilin söz varlığı incelenerek ortaya çıkarılabilir. Bu duruma ek olarak yazar veya sanatçıların eserlerinde kullandıkları dil ögeleri yaşadığı toplum ile ilgili bilgi vermesinin yanında yazarın ya da sanatçının üslûbu hakkında da ipucu verir. Aka Gündüz'ün Türk Kalbi Adlı Eserinin Harf Aktarımı ve Söz Varlığı İncelemesi adlı bu çalışmada, Latin harflerine daha önce aktarılmamış olan Türk Kalbi adlı eseri günümüze kazandırmak ve bu eserde yazarın bireysel söz varlığını tarama yöntemi ile tespit ederek genel söz varlığına katkıda bulunmak amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda öncelikle söz varlığı ve ögeleri tanımlanmış, ayrıntılı olarak ele alınmıştır. Aka Gündüz'ün Hayatı ve Eserleri adlı bölümde, kendini topluma adayan, onlar için yararlı eserler vermeye çalışan Aka Gündüz'ün hayatı, eserleri, edebî kişiliği ele alınmıştır. Çalışmanın asıl konularından biri olan Türk Kalbi Adlı Eserin Harf Aktarımı bölümünde, 1911 yılında basılan Türk Kalbi adlı eserin Latin alfabesine aktarımı yapılmıştır. Çalışmanın diğer asıl konusu Türk Kalbi Adlı Eserde Söz Varlığı bölümünde incelenmiştir. Bu bölümde eserin tamamı taranarak söz varlığı ögeleri (atasözleri, deyimler, ikilemeler, kalıp sözler, terimler, lakaplar, unvanlar, akraba adları, organ adları, argo ve kaba sözler) saptanmış ve tanık cümleler ile birlikte sözlük biçiminde verilmiştir. Tüm söz varlığı ögelerinin değerlendirilmesi Genel Değerlendirme başlığı altında ele alınmıştır. Eserde tespit edilen ögelerin yüzdelik oranları verildikten sonra ögeler, ayrıntılı olarak değerlendirilmiştir. Sonuçta, Aka Gündüz'ün bireysel söz varlığı, dönemin maddi ve manevi kültürünü yansıtmada zengin olduğunu göstermektedir.

The Transfer of Letters and Vocabulary Analysis of Aka Gündüz's Türk Kalbi) The vocabulary of a nation reflects, nation's perspective on life, value judgments, life philosophy, beliefs, customs and traditions. Language is the embodiment of culture. As a result, it can reveal information by examining the vocabulary of that language, such as the contribution of the society from past to present, such as its contributions to science and art. In addition to this case, the language elements used by the writers or artists in their works not only give information about the society they live in, but also give clues about the style of the writer or artist. In this study which is called as The Transfer of Letters and Vocabulary Analysis of Aka Gündüz's 'Türk Kalbi', it is aimed to bring the work of 'Türk Kalbi', which has not been transferred to Latin letters to the present, and to contribute to the general vocabulary by detecting the author's individual vocabulary by scanning method. For this purpose, in the section titled as Vocabulary Assets and Elements the vocabulary and its elements are defined and discussed in detail. In the second section titled as Aka Gündüz's Life and Works, the life, literary personality and works of Aka Gündüz who devoted himself to the society and trying to give useful works for them were taken into account. In the Letter Transfer section of the book named Türk Kalbi, which is one of the subjects of the study, the letter transfer of the work published in 1911. The other main subject of the 'Türk Kalbi' is examined in the section of Vocabulary. In this section, all of the work was scanned and the items of vocabulary (proverbs, idioms, dilemmas, stereotypes, terms, nicknames, titles, relatives, organ names, slang and vulgar words) were identified and given in dictionary form with similar sentences. The evaluation of all vocabulary items is discussed under the heading of General Evaluation After the percentage ratios of the items determined in the work are given in tabular form, the items are evaluated in detail. As a result, Aka Gündüz's individual vocabulary shows that he was rich in reflecting the material and spiritual culture of the period.