Soren Kierkegaard’ın Umutsuzluk Kavramı Açısından Tevfik Fikret’in İnanmak İhtiyacı Adlı Şiirini Okuma Denemesi
Özet
Modern Türk şiirinin özgün sanatkâr muhayyileye sahip şairlerinden Tevfik Fikret (1867-1915), Batılı anlamda Türk şiirinin gelişmesinde öncü bir role sahip olup eserlerinin merkezine ‘insan’ı koyarak birey merkezli şiir anlayışının gelişmesinde etkili olmuştur. Varoluşsal bunalımlar, ikilemler, şahsi zedelenmişlikler, çatışmalar, insana ve imana dair birçok mesele Fikret’in eserlerinin esas konusunu oluşturmuştur. 1897 yılında neşredilen İnanmak İhtiyacı adlı şiir de onun inanç buhranını göstermesi açısından esas metinlerden biridir.
Bu çalışmada koyu bir iman buhranının ve umutsuzluğun dile getirildiği İnanmak İhtiyacı adlı şiirin Danimarkalı filozof, teolog Soren Kierkegaard’ın Ölümcül Hastalık Umutsuzluk (1849) adlı eseri bağlamında değerlendirilmesinin yeni bir okuma denemesi olacağı düşünülmektedir. Kierkegaard'ı merkeze alarak ve diğer varoluş filozoflarına da yeri geldikçe atıfta bulunarak Fikret’in varoluşsal meselelere bakış açısının incelenmesi; şiirin anlam alanına ulaşabilmede ve metaforik çözümlemelerin nitelik kazanmasında önemlidir. Böylelikle Fikret’in fenomenlere yüklediği anlamın ne olduğu ve ölüm duygusunun trajik sonluluğu karşısında hissedilen psikozdan hareketle bu çalışmada, Varoluşçular ile Tevfik Fikret’te paralel olarak görülen fikirlere dikkat çekilecektir. Yokluk, hiçlik, boşluk, çaresizlik, umutsuzluk duygularından çıkışı sağlayacak felsefi ve estetik tavır alış, makalenin esas konusunu oluşturacaktır.