ABD BAŞKANLIK SİSTEMİNDE FREN VE DENGE MEKANİZMASI ÜZERİNE BİR İNCELEME

Abstract

Başkanlık sistemi hükümet sistemleri ile ilgili üç temel sistemden birisidir. Bu üç sistem parlamento ve yürütmenin konumlarına göre belirlenebilir. Bu noktada parlamento ve yürütme arasındaki mesafe başkanlık sisteminin temel özelliğini anlayabilmek için esaslı bir göstergedir. Başkanlık sistemi ABD’de devletin kuruluşundan bu yana uygulanmaktadır. Diğer yandan hükümet sistemleri devirlerinin şartlarını yansıtırlar. Bu durum başkanlık sistemi için de geçerlidir. Ancak günümüzde başkanlık sistemi konusunda fren ve denge araçlarının korunabilmesi bakımından pek çok tartışma yaşanmaktadır. Bu araçlar esasında kongre ve başkan arasındaki ilişkiyi düzenlemek ve onları sistemde dengeli bir çerçeve içerisinde kalmaya zorlamaktır. Bununla birlikte sistemi işletmek için uzlaşı anlayışına dayanan siyasi kültür, sistemin işletilmesi bakımından bir diğer faktör olarak ifade edilebilir. Başkanlık sisteminde kuvvetler ayrılığı şiddetli bir şekilde görünmesine rağmen, kongre ve başkan çoğu durumda yan yana olmak zorundadır. Aslında fren ve denge araçları, siyasi atmosferin yanı sıra onları bir arada olmaya zorlamaktadır. Bu durumda eğer fren ve denge araçları ve siyasi atmosfer onları bir arada olmaya zorlarsa başkan genellikle kongreden daha fazla güç sahibi olmaktadır. Örneğin Başkan G.W. Bush döneminde Kongre büyük oranda başkanın anti-terör politikalarını desteklemiştir. Bu nedenle fren ve denge araçlarının etkinliğinin farklı siyasi atmosfere göre değişebileceğini söyleyebiliriz. Bu noktada araçların işletilmesinin bize her zaman aynı sonucu vermeyeceği söylenebilir.